Welkom!
Wat fijn dat je met de praatkaarten aan de slag gaat en dat je de weg hebt gevonden naar de bijhorende webpagina!
Wat kan je op deze pagina verwachten?
- Inleiding: wat moet je weten voor je met de kaarten aan de slag kan?
- Een instructievideo met uitleg over hoe je de kaarten in de praktijk kan gebruiken.
- Wat kunnen ouders verwachten: handige schema’s om in één oogopslag terug te vinden wat ouders kunnen verwachten en wat we als omgeving kunnen aanbieden.
- Achtergrondinformatie voor de praatkaarten met een * of een QR-code
Inleiding
Pril ouderschap is een avontuur vol liefde, maar ook met gemengde gevoelens en moeilijke momenten. Vanaf kinderwens tot de eerste stapjes: de periode tot 2 jaar na de geboorte is extra uitdagend. Het leven van prille ouders staat op z’n kop en ze zijn kwetsbaar. Door als zorgverlener de emotionele uitdagingen die prille ouders doormaken bespreekbaar te maken, versterk jij hun veerkracht en zorg je mee voor een goede perinatale mentale gezondheid.
Met perinatale mentale gezondheid bedoelen we de mentale gezondheid van moeder, vader, meeouder (indien aanwezig) en het jonge kind specifiek tijdens de perinatale periode, de periode vanaf kinderwens tot 2 jaar na de geboorte van het kind. Deze levensfase kunnen we onderverdelen in 5 subfases: kinderwens, zwangerschap, bevalling, kraamtijd en latere postpartum.
Emotioneel uit evenwicht raken in de perinatale levensfase is niet ongewoon. Nu leeft nog te vaak de mythe van de ‘roze wolk’ en zijn er vaak onrealistische verwachtingen rond het (nakende) ouderschap en de komst van de baby. De fase van zwangerschap en geboorte brengt uitdagingen en groeimogelijkheden met zich mee, die gepaard gaan met een verhoogde psychische kwetsbaarheid en een verhoogde kans op ontwikkeling van psychische problemen bij (aanstaande) ouders. Voldoende veerkracht en draagkracht bij zowel de (aanstaande) ouder als zijn omgeving draagt bij aan groei in ouderschap en opnieuw in balans geraken.
Met deze webpagina willen we jou als zorgverlener extra ondersteunen om het gesprek over pril ouderschap aan te gaan. Hiervoor reiken we je, bovenop de praatkaarten die je al gebruikt, theoretische en praktische handvaten aan. Deze informatie zoomt dieper in op de uitdagingen van het ouderschap, die naast alle mooie momenten van pril ouderschap komen te staan.
Basishouding
Een goed gesprek begint met een goede basishouding. Deze heeft een grote impact op het verdere verloop van de gesprekken met diegene voor je. Hiervoor dien je je gesprekspartner te aanvaarden, zonder veroordeling of beoordeling, empathie te tonen en echt jezelf te blijven. Daarvoor moet je je als hulpverlener bewust zijn van je eigen waarden en taboes en in staat zijn ervaringen en gevoelens te bevragen en te erkennen en je gepast (non) verbaal uit te drukken.
Cultuursensitieve zorg wordt beschreven als ‘een zorg die niet alleen aandacht heeft voor de lichamelijke, sociale en psychische dimensies van de hulpvraag, maar ook oog heeft voor de culturele en levensbeschouwelijke dimensies’. Bij ECK De Volle Maan werden cultuursensitieve geboorte- en anticonceptiekoffers uitgewerkt. In de handleiding van deze koffers, kan je meer informatie vinden over cultuursensitieve zorg.
Gesprekstechnieken
Naast de basishouding, kan je gebruik maken van veel gebruikte gesprekstechnieken zoals het stellen van open vragen, parafraseren, concretiseren, samenvatten en gevoelsreflecties maken.
- Open vragen: de cliënt kan zelf bepalen welke inhoud hij wil delen
- Parafraseren: de essentie van de boodschap in je eigen woorden vertalen, niet letterlijk herhalen
- Concretiseren: vragen die helpen om te verdiepen
- Samenvatten: overzichtelijk weergeven van een grote hoeveelheid informatie om de hoofdpunten te ordenen
- Gevoelsreflectie maken: teruggeven van het gevoel
Tijdens het gesprek kan je aan de hand van bovenstaande gesprekstechnieken samen met je cliënt uitzoeken hoe een bepaalde ervaring voor hem of haar was. Om zorgzaam met elkaar om te gaan, kan je gebruik maken van verbindende communicatie. Verbindende communicatie is een manier van communiceren die werkt het aan de hand van 4 stappen (Rosenberg):
- Waarnemen: objectief kijken, niet interpreteren of oordelen
- Gevoelens: deel wat dat met je doet
- Behoeften: je geeft aan wat belangrijk voor je is
- Verzoeken: je vraagt wat je nodig hebt
Er bestaan vier basisemoties: blij, boos, bang en verdrietig. Alle andere emoties zijn hier afgeleiden van en kan je terugvinden in de emotie- en behoeftewaaier. Deze waaier kan je helpen om meer taal te geven aan jezelf en je cliënt om te bespreken wat er speelt.
Instructievideo
In deze video laten we je zien hoe je met de praatkaarten aan de slag kan gaan in de praktijk.
Je komt te weten wat er allemaal in een doosje praatkaarten zit en je ziet twee voorbeeldsituaties vanuit de praktijk waarin de praatkaarten gebruikt worden .
Wat kunnen ouders verwachten tijdens de perinatale fase?
Dat er veel afkomt op (aanstaande) ouders en kinderen, is een understatement. Als zorgverlener wil je hen bijstaan, met praktische handvaten en inzichten. Hier willen we jou graag in ondersteunen. In onderstaande schema’s vind je gesorteerd per subfase (kinderwens & zwangerschap, geboorte, kraamtijd, latere postpartum) en per thema, enkele bruikbare tips.
De thema’s die terug komen zijn transitieperiode, emotionele uitdagingen, slaap, goed genoeg ouderschap, praktische ondersteuning en relationele veranderingen.
Je kan de schema’s hier downloaden:
Achtergrondinformatie bij de praatkaarten
